UPS ( Kesintisiz Güç Kaynakları ) in yapısını basit olarak ikiye ayırırsak, biri küçük gerilimlerle büyük gerilimleri kontrol etmeye yarayan bir çok elektronik kart – komponentler sistem diğeri ise kullandığı akülerdir.
Konu başlığı olan Akü Değişimi (UPS in aküleri); elektrik kesintisinde, çıkış gerilimini (evirici Gerilimi) oluşturması için DC gerilimi depolamaya yaramaktadır. UPS ler girişlerinde şehir şebekesinden aldığı AC gerilimi DC ye çevirip hem aküleri şarj eder hem de bu DC gerilimi tekrar AC gerilime çevirerek çıkışta istenilen değerlerde ve temizlikte bir Evirici gerilimi oluşturmaktadır.
Aküler üretimlerine göre tasarım ömrü, şarj-deşarj gerilimi, sıcaklık gibi birçok standart ile satılmaktadır. 3 yıl ile 12 yıl arası değişen ömür beklentili aküler üretilmektedir. Aralarındaki fiyat farkı ise kullanıcının f/p ihtiyacına ve bütçeye göre seçimini yapmasına olanak sağlamaktadır.
Piyasa da en çok talep edilen 5 yıl ömür beklentili akülerdir. Fiyat ve performans olarak idealdirler.
Akülerin tasarım ömürlerini, şarj deşarj sıklığı ve şarj deşarj akımlarının standartlarında olması, ortam sıcaklığı gibi durumlar etkilemektedir. Kalitesi düşük, kalibrasyonu ve bakımları yapılmamış, temiz ve uygun ortam şartları sağlanmamış UPS lerin akülerinin ömrü 6 aya kadar düşebildiği görülebilir. Bir başka husus ise akülerin üretiminden sonra maruz kaldığı şarj deşarj ve sıcaklık başta olmak üzere diğer fabrikasyon standartlarının uygun olmaması durumunda sadece ömrü değil performansının da kısa sürede düşmeye başlamaktadır.
UPS ve akülerine belli periyotlarda bakım yapılarak olası arızaları minimuma indirebiliriz. UPS alımından sonra garanti içinde satıcının verdiği ücretsiz bakımları takip etmek ve sonrasında da ihtiyacınıza göre belli periyotlarla bakıma devam ettirmeniz gerekmektedir.
Konumuz akü değişimi olduğu için UPS bakımını es geçip akülerin bakımında ne gibi şeylere bakılabileceğini aşağıda birkaç madde de listeyelim.
- Akü değişimi öncesi Gözle ve elle fiziksel olarak değişim ( şişme, kutup başlarında akıtma, oksitlenme) olup olmadığına bakılmalı
- Akü gruplarının bağlantı noktalarından uzak plastik gövdesine elimizi yaklaştırarak birkaç bölgede sıcaklığına bakabiliriz
- Ölçü aleti ile akülerin üzerine düşen gerilimlerde farklılık var mı bakabiliriz
- Toplam şarj geriliminin ( birim akü şarj gerilimi 13,7v tur) doğruluğu ölçü aleti ile test edilebilir
- Akü bağlantı noktalarında gevşeme olup olmadığı kontrol edilebilir
En önemlisi ise UPS ve akülerinde yüksek gerilimin olması, küçük bir hatada elektriğe çarpılma riskinin ve ya UPS ve çıkışındaki cihazlarınıza zarar verme ihtimalinizi göz önünde bulundurarak davranmanızı, akü değişimi yapılacaksa eğer tecrübeniz yok ise yetkililerin müdahale etmesini sağlamalısınız